Krasnale wrocławskie
Krasnale wrocławskie to zjawisko artystyczne i społeczne, które rozprzestrzeniło się na Wrocław i okoliczne gminy, mając wpływ na działalność artystyczną w całej Polsce.
Te niewielkie rzeźby, które od 2005 roku zaczęły pojawiać się na ulicach Wrocławia, mają swoje korzenie w latach 80. XX wieku. Wówczas ruch „Pomarańczowej Alternatywy” wykorzystywał graffiti z wizerunkami krasnali, aby w sposób pokojowy wyśmiewać system komunistyczny. Po upadku PRL-u krasnale zostały zapomniane, ale w sierpniu 2005 roku wrocławski rzeźbiarz Tomasz Moczek postawił pierwsze pięć krasnali, które zapoczątkowały obecny trend.
Figurki krasnali stały się integralną częścią wrocławskiego krajobrazu i zjawiskiem społecznym. Nowe krasnale są tworzone przez artystów z całej Polski, a ich opiekunami są zarówno instytucje publiczne, firmy, jak i osoby prywatne. Organizowane są specjalne wycieczki, gry plenerowe, spektakle teatralne, a także wydawane są mapy dla turystów, którzy mogą łączyć poszukiwania krasnali ze zwiedzaniem miasta.
Krasnale zyskały popularność dzięki działalności antykomunistycznej w latach 80., kiedy to malowano je na murach Wrocławia, aby zakpić z działań PRL-u. Pierwsze dwa krasnale powstały w nocy z 30 na 31 sierpnia 1982 roku, a ich autorami byli Waldemar „Major” Fydrych i Wiesław „Rotmistrz” Cupała. W latach 1982–1983 powstało ponad 1000 krasnali w sześciu polskich miastach.
Po wydarzeniach związanych z ruchem „Pomarańczowej Alternatywy” w latach 80., krasnale zniknęły z przestrzeni miejskiej. Dopiero w 2003 roku Agencja Reklamowa Wanilia zaproponowała wykorzystanie krasnali jako symbolu Wrocławia. Dyrektor kreatywny agencji, Ścibor Szpak, oraz rzeźbiarz Tomasz Moczek nadali im nowy kształt, a dalsze rzeźby tworzyli także inni artyści.
Obecnie krasnale są zaopiekowane przez różne instytucje, partie polityczne, firmy i osoby prywatne. Służą zarówno jako element promocji miasta, reklamy, jak i społecznych przedsięwzięć. Upamiętniają także znane postacie, takie jak Jacek Kaczmarski czy Kazimierz Głazek.
Krasnale stały się atrakcją turystyczną Wrocławia, organizowane są wycieczki szlakiem krasnali, a dla turystów dostępne są broszury i aplikacje mobilne. Rzeźby są także wykorzystywane w sztukach teatralnych, kampaniach społecznych i festiwalach kabaretowych. Liczba krasnali wciąż rośnie, chociaż niektóre z nich padają ofiarą kradzieży lub wandalizmu, jednak często wracają na swoje miejsca po naprawach.